Κυριακή 6 Μαρτίου 2016 – Η αναβίωση του εθίμου της Λύριζας στο Κρανίδι

VIDEO από την εκδήλωση της 6ης Μαρτίου 2016

Η αναβίωση του εθίμου της Λύριζας στο Κρανίδι.

H Λύριζα είναι ένα τοπικό έθιμο της αποκριάς, όπως αυτή που γιόρταζαν στο παλιό Κρανίδι την εποχή που η μετακίνηση των ανθρώπων δεν ήταν τόσο εύκολη όσο η σημερινή γιατί τα αυτοκίνητα ήταν ανύπαρκτα.

Η Λύριζα ήταν ένα αυτοσχέδιο γλέντι της γειτονιάς που γινόταν σε ένα πλάτωμα της γειτονιάς. Όλοι οι γείτονες έβγαζαν τραπέζια και καρέκλες στο πλάτωμα, έφερνε ο καθένας τις ετοιμασίες του, άφθονο Κρανιδιώτικο κρασί και κυρίως το κέφι του για να γλεντήσουν.

Στα γλέντια αυτά απαραίτητο ήταν το μασκάρεμα, τα πειράγματα, οι πλάκες και ο χορός. Πολύ χορός. Αγαπημένες μεταμφιέσεις ήταν οι απάχηδες και η γκαμήλα. Απαραίτητα εδέσματα ήταν οι γκόγκες (φτιαχτά μακαρόνια, ζεματισμένα με φρέσκο βούτυρο γάλακτος) και το φτιαχτό γιαούρτι, λόγω της πληθώρας του γάλακτος την περίοδο της αποκριάς.

Το όνομα Λύριζα του εθίμου προέρχεται από τη λύρα, το μουσικό όργανο και την αρβανίτικη κατάληξη -ζα που σημαίνει μικρό γλέντι, με όργανα όταν υπήρχαν ή με γραμμόφωνα.

Γνωστές Λύριζες στο Κρανίδι ήταν της Μπαρδούνιας, των Σαραντάσπιτων, του Αγίου Κωνσταντίνου, της Κάτω Πλατείας και του Αγίου Βασίλη.

Πηγή: www.dimosermionidas.gr

Σύμφωνα με μαρτυρίες πολλών Κρανιδιωτών οι Λύρ(ι)ζες που πήραν το όνομά τους από το όργανο «λύρα» είναι ένα τοπικό Κρανιδιώτικο έθιμο που χρονολογείται από το 1900 και διατηρήθηκε μέχρι το 1960.

Η πρώτη αναβίωση του εθίμου έγινε το 1986 και ξαναζωντάνεψε το 2012!

Οι μεταμφιέσεις ήταν αυτοσχέδιες με τα πρόχειρα ρούχα των σπιτιών και η συμμετοχή του κόσμου αυθόρμητη, αυθεντική και πηγαία !

Πηγή: http://oikofrontida.blogspot.gr/2014/02/2014.html

Τότε είχανε και τις λύρζες. Όποιος είχε χώρο μπροστά στο σπίτι του, όχι μέσα στην αυλή, έξω στον δρόμο. Σε μερικά μέρη έχει άπλα. Κι εκεί, όποιος ήθελε κι ήτανε κοντά στο σπίτι του, άνοιγε λύρζα. Γέμιζε με τραπέζια, καρέκλες κι ερχότανε πολύς κόσμος και τα όργανα, οι βιολιτζήδες, οι λαουτιέρηδες, και χορεύανε, τραγουδούσαν και τρώγανε, πίνανε. Πληρώνανε αυτόν πο ‘χε τη λύρζα. Και τότες ήσανε πιο πολλοί οι μασκαράδες. Άλλοι κάνανε τα ζώα. Άλλος το γάιδαρο, με το σαμάρι από πάνω. Κι ένας, θυμάμαι, γείτονας ήτανε, έκανε τη γκαμήλα και φορούσε στο κεφάλι ένα πράμα σαν το κεφάλι της γκαμήλας. Κι είχ’ ένα στόμα τόοσο και τ’ ανοιγόκλεινε. Και μας κυνηγούσε, κι εμείς φοβόμαστον κι ερχόμαστον και κλεινόμαστον εδώ πάνω. Τη γκαμήλα την έφτιαχνε ο μπάρμπα Γιάννης ο Τραχιώτης. Άλλοι όμως ήσανε με φράγκικα, άλλοι με φουφούλες, κανονικά. Άλλοι, μεγάλοι άνθρωποι, ντυνόντουσαν βλάχζες (=βλαχούλες).

Παρέες από τη μια λύρζα πηγαίνανε στην άλλη να δουν τι κάνουν εκεί και πίνανε, τραγουδούσαν, χορεύανε. Και πάλι παρέες κοπέλες και παιδιά μπαίνανε μασκαρεμένοι στο σπίτι σου, ε, ήσανε και λίγο γνωστοί βέβαια, και χορεύανε, τραγουδούσαν και δεν μιλούσανε. Τους κερνούσε η νοικοκυρά και φεύγανε, και μετά σπάζανε τα κεφάλια τους, ποιοι ήσανε, ποιοι ήσανε! Κι αυτοί τραγουδούσαν διάφορα τραγούδια και λέγανε όμως:

Σε του- καλέ μου, το σπίτι που ‘ρθαμε,

σε του- το σπίτι που ‘ρθαμε, πέτρα να μη ραγίσει,

κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλιους χρόνους να ζήσει!

Πηγή: Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού

(Επισκεφθείτε το site της Αργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκης http://www.argolikivivliothiki.gr και θα βρείτε πολλές και σημαντικές πληροφορίες για την ιστορική και πνευματική εξέλιξη και ανάπτυξη του νομού Αργολίδας. Οι συλλογές της Αργολικής αρχειακής βιβλιοθήκης, καλύπτουν πολύπλευρα την ιστορική εξέλιξη και την πολιτιστική ανάπτυξη της Αργολίδας κατά τα τελευταία 200 χρόνια.)